De Deliveroo zaak

Een week geleden (24 maart 2023) heeft de Hoge Raad uitspraak gedaan in de zaak die de grootste werknemersvereniging van Nederland (FNV) heeft aangespannen tegen Deliveroo. Deliveroo is een internetdienst waarmee fiets- of scooterkoeriers maaltijden bij klanten thuisbezorgen. De bezorgers van Deliveroo kunnen inloggen op diensten wanneer zij dit willen. Wanneer zij ingelogd zijn kunnen zij een bezorging aangeboden krijgen door het systeem. Dit aanbod mogen zij ook weigeren.
De FNV is al jaren in strijd tegen bedrijven als Deliveroo en Uber. Deze bedrijven stellen dat hun medewerkers zzp’er zijn. Zzp’er zijn brengt risico’s met zich mee die een werknemer in dienstverband niet heeft. ZZP’ers moeten o.a. hun eigen verzekeringen, vrije dagen en pensioenen betalen. Dit gebeurt vaak niet, omdat medewerkers te weinig verdienen en het vaak jonge werknemers betreft die niet de nodige kennis beschikken.

Op grond van artikel 7:610 van het burgerlijk wetboek is iemand een werknemer wanneer hij in dienst is van een ader, tegen loon en gedurende een zekere tijd arbeid verricht. In deze zaak het ging het om de invulling van ‘in dienst van een ander’. Dit noemt men het gezagscriterium. Er moet sprake zijn een gezagsverhouding tussen de werkgever en werknemer. De werknemer moet ondergeschikt zijn aan de werkgever en de werkgever moet de bevoegdheid hebben om aanwijzingen en instructies te geven aan de werknemer. Een voorbeeld van een instructie is wanneer de werkgever kan verplichten dat de werknemer bedrijfskleding moet dragen.

De kantonrechter en het gerechtshof waren van mening dat er sprake was van een arbeidsovereenkomst. Zij oordeelden beide dat er tussen Deliveroo en de bezorgers een gezagsrelatie bestond. Deliveroo ging in cassatie bij de Hoge Raad. Dit betekent dat Deliveroo het niet eens was met de uitspraak van het hof. De Hoge Raad is de hoogste rechter in Nederland die niet alle aspecten van een zaak kan beoordelen, maar alleen kan nagaan of rechters van andere rechtbanken bij hun beslissing alle procedureregels hebben nageleefd en of zij de wetten en rechtsregels correct hebben geïnterpreteerd of toegepast. Volgens Deliveroo waren haar medewerkers toch zzp’er. Zij kwamen met het argument dat bezorgers veel vrijheid hadden om te bepalen wanneer zij wilden werken. Dit past volgens Deliveroo niet bij een arbeidsovereenkomst.
Deze zaak is zo interessant, omdat betrokkenen hoopten dat de Hoge Raad meer duidelijkheid zou scheppen over de kwalificatie van arbeidsrelaties in het algemeen. De vraag wanneer iemand in loondienst werkt of als zzp’er werkt houdt het kabinet al voor meerdere jaren bezig. De kwalificatie is voor veel zaken van belang. Je bouwt als zzp’er bijvoorbeeld niet automatisch pensioen op. Verduidelijking van het gezagscriterium kon voor de 1,2 miljoen ZZP’ers in Nederland grote gevolgen hebben.

Het advies van de advocaat-generaal aan de Hoge Raad was om de uitspraak van het hof in stand te laten. Het advies van een advocaat-generaal is een onafhankelijk advies aan de Hoge Raad, die vrij is dat advies al dan niet te volgen. De advocaat-generaal vond dat de contractsbepaling van Deliveroo dat de maaltijdbezorger veel vrijheid heeft om te bepalen wanneer zij werken, niet in de weg staat aan de kwalificatie als arbeidsovereenkomst.

De Hoge Raad liet uiteindelijk de uitspraak van het hof in stand en oordeelde dat de werknemers van Deliveroo inderdaad werkzaam waren op basis van een arbeidsovereenkomst. Of er sprake is van een arbeidsovereenkomst, hangt volgens de Hoge Raad af van alle omstandigheden van het geval. De omstandigheid dat de bezorgers zoveel vrijheden hadden met betrekking tot het werken van diensten staat niet in de weg om te beoordelen dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst.

De vraag of aanleiding bestaat voor nadere algemene regels of uitgangspunten om te bepalen of een overeenkomst een arbeidsovereenkomst is heeft volgens de Hoge Raad de aandacht van de wetgever. Omdat de wetgever met dit onderwerp bezig is, ziet de Hoge Raad op dit moment geen aanleiding om duidelijkheid te scheppen over de kwalificatie van arbeidsrelaties in het algemeen.

Wilt u meer informatie over dit onderwerp? Twijfelt u zelf over uw ingehuurde ZZP’ers of bent u een ZZP’er en twijfelt u over uw positie? Neem eens vrijblijvend contact met ons op.